Alerji Nedir ve Türleri Nelerdir?

Alerji, vücudun bağışıklık sisteminin normalde zararsız maddelere, yani alerjenlere karşı aşırı tepki vermesidir. Bu tepki, hapşırma, kaşıntı veya daha ciddi belirtilere yol açar. Dünya genelinde milyonlarca insanı etkileyen alerjiler, genetik ve çevresel faktörlerden kaynaklanır.

Alerjinin Nedenleri ve Mekanizması

Alerji, immünoglobulin E (IgE) antikorlarının rol oynadığı bir süreçtir. İlk temasta alerjenle tanışan vücut, hafızasını oluşturur ve sonraki temaslarda histamin gibi kimyasallar salgılar. Bu, iltihaplanmaya neden olur. Genetik yatkınlık, çevresel kirleticiler ve hijyen hipotezi gibi faktörler alerji riskini artırır. Örneğin, çocuklukta fazla hijyenin bağışıklığı zayıflatabileceği düşünülür.

Alerji Türleri

Alerjiler, temas şekline ve alerjene göre sınıflandırılır. En yaygın türler şunlardır:

Gıda alerjisi:** Fıstık, süt, yumurta gibi yiyeceklere tepki. Anafilaksi riski taşır.
Solunum yolu alerjisi: Polen, toz akarı veya küf mantarı kaynaklı. Astım tetikleyebilir.
Cilt alerjisi (Kontakt dermatit): Kozmetik veya metal gibi maddelerle temas sonucu kaşıntılı döküntü.
Böcek alerjisi: Arı sokması veya örümcek ısırığına aşırı tepki.
İlaç alerjisi: Penisilin gibi ilaçlara karşı. Nadir ama ciddi olabilir.

Yaygın Alerjenler ve Örnekler

Alerjenler günlük hayatta sık rastlanır. Polen alerjisi ilkbaharda milyonları etkiler; örneğin huş ağacı poleni Avrupa'da yaygındır. Toz akarları yataklarda yaşar ve gece semptomlarını artırır. Gıda alerjisinde yer fıstığı, çocuklarda en tehlikelidir. Hayvan tüyü alerjisi kedilerde yaygın bir örnektir.

Polen: Bahar nezlesi (saman nezlesi) yapar.
Toz ve küf: Sürekli burun akıntısına neden olur.
Gıdalar: Fıstık ezmesi veya deniz ürünleri örnekleri.

Alerji Belirtileri

Belirtiler hafif ila şiddetli olabilir. Yaygın olanlar hapşırma, burun akıntısı, göz kaşıntısı ve öksürektir. Ciltte kızarıklık veya şişlik görülür. Şiddetli vakalarda anafilaksi oluşur; bu solunum zorluğu ve bayılmayla acil müdahale gerektirir. Belirtiler alerjene göre değişir; gıda alerjisi hızlı başlar.

Alerjiden Korunma ve Genel Bilgiler

Alerjiden kaçınma en etkili yöntemdir. Polen mevsiminde pencereleri kapatmak, evi düzenli temizlemek yardımcı olur. Alerji testiyle teşhis konur. Bilgilendirme amaçlı bu bilgiler, profesyonel tıbbi tavsiye yerine geçmez.

Alerjenlerden uzak durun.
Evde hava filtreleri kullanın.
Belirti çıkarsa antihistaminik düşünün (doktor onayıyla).