Everest Dağı Nedir? Özellikleri ve Tarihi

Everest Dağı, dünyanın en yüksek dağı olarak kabul edilen ve 8848,86 metre yükseklikteki zirvesiyle Himalayalar Dağları'nın en görkemli üyesidir. Nepal ve Çin'in Tibet Özerk Bölgesi sınırında yer alan bu devasa kütle, binlerce yıldır yerel halkın kutsal dağ olarak tapındığı bir simgedir. Dağcılık tarihinin en ikonik noktası olan Everest, her yıl binlerce maceracıyı zirvesine çeker.

Coğrafi Konum ve Jeolojik Özellikler

Everest Dağı, Mahalangur Himal grubunda yükselir ve kuzeydoğu-güneybatı yönünde uzanan ana sırt üzerinde bulunur. Nepal tarafındaki Güney Kol ve Tibet tarafındaki Kuzey Kol, dağın en popüler tırmanış rotalarıdır. Jeolojik olarak, dağ Hint-Avrasya plakalarının çarpışması sonucu oluşan Himalayalar'ın bir parçasıdır; bu çarpışma milyonlarca yıl süren tektonik hareketlerle zirveyi bugünkü yüksekliğine taşımıştır.

Yükseklik: Resmi ölçümle 8848,86 metre (2020 verisi).
Konum: 27°59′K 86°56′D koordinatlarında.
Komşu zirveler: Lhotse (8516 m) ve Nuptse (7861 m).

Keşif ve İlk Tırmanış Tarihi

Everest Dağı, 19. yüzyılın ortalarında İngiliz haritacılar tarafından "Peak XV" olarak keşfedildi ve 1865'te Sir George Everest onuruna adlandırıldı. 1921'de ilk keşif seferi düzenlendi, ancak zirveye ulaşmak 1953'e kadar bekletildi. Edmund Hillary ve Tenzing Norgay'in 29 Mayıs 1953'teki tarihi tırmanışı, insanlığın Everest zaferini simgeler.

1924: George Mallory ve Andrew Irvine kayboldu; zirveye ulaşıp ulaşmadıkları hâlâ gizem.
1953: İlk resmi zirve (Yeni Zelanda-İngiltere seferi).
1975: İlk kadın zirve, Junko Tabei (Japonya).

Önemli Tırmanışlar ve Rekorlar

Everest, 1970'lerden beri popüler hale geldi; 2023 itibarıyla 20.000'den fazla kişi zirveye ulaştı. Sherpa halkı, rehberlikleriyle dağcılığın vazgeçilmezi olmuşlardır. Teknolojik gelişmelerle oksijensiz tırmanışlar ve kış zirveleri rekorlar kırılmıştır.

En hızlı tırmanış: Pemba Dorje (8 saat 10 dakika, 2004).
Yaş rekoru: Yuichiro Miura (80 yaş, 2013).
Çift zirve: Apa Sherpa (21 kez zirve).

Çevresel Sorunlar ve Koruma Çabaları

Yoğun turizm, buzulların erimesi, çöp birikimi ve iklim değişikliği Everest'i tehdit eder. Yılda 12 ton çöp bırakılırken, Nepal hükümeti temizlik seferleri düzenler. Sagarmatha Milli Parkı, UNESCO Dünya Mirası olarak koruma altındadır ve giriş ücretleri koruma fonlarına ayrılır.

Turizm ve Ekonomik Etkisi

Everest, Nepal ekonomisinin belkemiğidir; tırmanış izinleri ve turizm yüz milyonlarca dolar gelir sağlar. Everest Base Camp trekleri, profesyonel olmayanlar için popülerdir. Ancak ölüm bölgesi (8000 m üstü) riskleri artırır; 300'den fazla dağcı hayatını kaybetmiştir.

Sonuç: Everest'in Cazibesi

Everest Dağı, insan sınırlarını zorlayan bir simgedir. Doğanın gücüyle insan azminin kesişimi olarak, gelecek nesillere ilham vermeye devam edecektir. Tırmanmayı düşünenler, profesyonel rehberlik ve hazırlıkla hareket etmelidir.